Forse toename aantal ZZP-ers in de zorg, zegen of niet?

Maak medewerkers in loondienst zelfstandiger!

In de zorg groeit het aantal ZZP-ers explosief en dat leidt tot ongewenste situaties. Zo komen de minder gewenste diensten voor rekening van de steeds kleiner wordende groep vaste medewerkers. En omdat ZZP-ers meer lijken te verdienen, zorgt dat voor dubbel zo grote onvrede onder de medewerkers in loondienst. Dit leidt weer tot meer mensen die dan ook maar ZZP-er worden omdat ze niet achter willen blijven. Is dit allemaal wel wenselijk en moet het tij niet snel gekeerd worden?
Laat ik eerst zeggen dat ik niets tegen ZZP-ers heb, integendeel, het is een flexibele vorm van werken met veel mogelijkheden. Mits op de juiste wijze ingezet! En daar gaat het fout. ZZP-ers worden te vaak ingezet op functies waar zij eigenlijk 100% werkzaamheden verrichten die net zo goed door een werknemer in loondienst kunnen worden gedaan. Maar omdat de ZZP-er zelf bepaalt wat hij of zij wel of niet wil doen, zorgt dat tot ongelijkheid en vervolgens tot veel onvrede op de werkvloer.

Hoe zijn we in deze situatie beland en belangrijker hoe komen we daar weer uit? Werken met een flexibele functioneerde prima, tot er krapte op de arbeidsmarkt ontstond en er noodgedwongen meer met ZZP-ers moest worden gewerkt om roosters rond te krijgen. Marktwerking maakte ZZP-ers door de toegenomen vraag ook nog eens aanzienlijk duurder en zo ontstond een negatieve spiraal.

Waarom kiezen medewerkers ervoor ZZP-er te worden?

De oplossing ligt voor een belangrijk deel in waarom medewerkers het ZZP-schap verkiezen boven een functie in loondienst. Alle aandacht gaat daarbij vooral uit naar de verdiensten. En inderdaad zijn die beter, maar de ZZP-er moet daarbij wel heel veel zaken zelf regelen en financieren. Wanneer je dat eraf haalt blijft een veel minder groot verschil over. In veel gevallen wel een licht hoger inkomen. Salarissen verhogen zal helpen en tegelijkertijd zorgen dat de ZZP tarieven ook verder omhoog gaan. Hoewel hogere salarissen een goede zaak zou zijn, lossen ze dit specifieke probleem hoogstwaarschijnlijk toch niet op.

Geld speelt zeker een rol, maar is geld wel echt de belangrijkste reden waarom medewerkers ervoor kiezen ZZP-er te worden? Is autonomie, het zelf kunnen bepalen, niet de eigenlijke hoofdreden? In een toch nog steeds vrij hiërarchische wereld als de zorg is de hang naar zelfbeschikking enorm groot en is de kans daarop in veel organisaties in loondienst gering, althans zo wordt dat vaak gevoeld.

Minder hiërarchie en meer autonomie

Het zou dan ook goed zijn vol in te zetten op het empoweren van medewerkers. Hen meer zelf laten bepalen en mee laten denken. In tijden van te weinig mensen om het rooster rond te krijgen is het zaak samen zaken anders in te richten. Je kunt simpelweg niet exact hetzelfde doen op exact dezelfde manier als je een klus met 3 in plaats van 5 medewerkers moet klaren. In de praktijk gaan we er te vaak vanuit dat we dat wel maar gewoon moeten doen. We hebben de visie en expertise van medewerkers nodig om het toch te laten werken.

Hoog tijd dus het enorme potentieel wat medewerkers in zich hebben gaan aanspreken. Hen zelf mee te laten sturen in plaats van alleen te laten uitvoeren. Iedere medewerker heeft leiderschap in zich alleen moeten we dit wel activeren en/of ontwikkelen. Zelf initiatief en verantwoordelijkheid nemen. Tot op zekere hoogte ook afbouwen van de sterke hiërarchie, iedereen is namelijk even belangrijk voor het resultaat. In trainingen met leidinggevenden en artsen zeg ik altijd: jij bent niet meer of minder dan de jongste medewerker of de niveau 2 Verpleegkundige! Leidinggevende of arts zijn ook maar rollen. Belangrijke rollen, zeker. En de rol geeft je bepaalde bevoegdheden, maar het maakt je niet belangrijker dan een collega met een andere functie. Medewerkers moeten dat gaan voelen en zelf meer de ruimte krijgen. Dan is de belangrijkste reden om voor het ZZP-schap te kiezen verdwenen en zullen er veel meer medewerkers weer eerder kiezen voor loondienst dan alles zelf doen.

Nog even terug naar het rooster, door de medewerkers in loondienst weer de eerste keus te geven bij het maken van het rooster, hen daarin verantwoordelijkheid te geven en mee te laten denken, lost naar mijn mening een belangrijk deel van de onvrede op.

Werken aan zelfstandige en onafhankelijke medewerkers

Met Letsgoactive training groep trainen wij veel in de zorg, in het Ziekenhuis, in de ouderenzorg, in klinieken en praktijken. Wij trainen daar met name Givability®. Givability® is de kracht van geven, niet om te ‘pleasen’ maar vanuit leiderschap. We ontwikkelen leiderschap en zetten medewerkers zelf aan het stuur. Leren hen op ieder moment zelf het verschil te maken en problemen zelf op te lossen. We gebruiken daarbij Hospitality als middel. Het leidt tot een onderscheidend goede patiënt- of bewonerbeleving maar vooral tot zelfstandigere medewerkers die initiatief en verantwoordelijkheid durven nemen en meer werkplezier ervaren. Voor meer informatie over Givability® kijk je hier.

Jeff Dadema
Managing Director
Letsgoactive training groep B.V.